Ιεράρχηση των επιλογών στη διαχείριση στερεών αποβλήτων

Η ιεράρχηση των αποβλήτων εφαρμόζεται ως σειρά προτεραιότητας στη νομοθεσία και την πολιτική για την πρόληψη και διαχείριση των αποβλήτων. Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της νομοθεσίας και των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EE) για τα απόβλητα και παρατίθεται στην οδηγία-πλαίσιο της ΕΕ για τα απόβλητα (οδηγία 2008/98/ΕΚ). Ο σκοπός της είναι διττός:

• περιορισμός των αρνητικών επιπτώσεων της παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων και
• βελτίωση της αποδοτικότητας των πόρων.

Η ιεράρχηση παρουσιάζεται συνήθως με τη μορφή αντίστροφης πυραμίδας με τις προτιμώμενες επιλογές να εμφανίζονται στο πάνω μέρος και τη διάθεση στο κάτω μέρος, ως ύστατο μέτρο για τη διαχείριση των αποβλήτων.

• Πρόληψη. Τα μέτρα που λαμβάνονται πριν μια ουσία, ένα υλικό ή προϊόν καταστούν απόβλητα, και τα οποία μειώνουν
  • την ποσότητα των αποβλήτων, μέσω επαναχρησιμοποίησης ή παράτασης της διάρκειας ζωής των προϊόντων·
  • τις αρνητικές επιπτώσεις των παραγόμενων αποβλήτων στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία ή
  • την περιεκτικότητα των υλικών και προϊόντων σε επικίνδυνες ουσίες.
• Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση. Κάθε εργασία ανάκτησης που αφορά έλεγχο, καθαρισμό ή επισκευή, με την οποία προϊόντα ή συστατικά στοιχεία προϊόντων που αποτελούν πλέον απόβλητα προετοιμάζονται προκειμένου να επαναχρησιμοποιηθούν χωρίς άλλη προεπεξεργασία.
• Ανακύκλωση. Οποιαδήποτε εργασία ανάκτησης με την οποία τα απόβλητα μετατρέπονται ξανά σε προϊόντα, υλικά ή ουσίες, για τον ίδιο ή για διαφορετικό σκοπό. Περιλαμβάνει την επανεπεξεργασία οργανικών υλικών (π.χ. λιπασµατοποίηση), αλλά όχι την ανάκτηση ενέργειας και την επανεπεξεργασία σε υλικά που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμα ή σε εργασίες επίχωσης.
• Άλλου είδους ανάκτηση (π.χ. ανάκτηση ενέργειας). Οποιαδήποτε άλλη εργασία που έχει ως αποτέλεσμα την αξιοποίηση των αποβλήτων αντικαθιστώντας άλλα υλικά που διαφορετικά θα χρησιμοποιούνταν για μια συγκεκριμένη λειτουργία, ή την προετοιμασία των αποβλήτων για την πραγματοποίηση αυτής της λειτουργίας, είτε στην εγκατάσταση είτε στην ευρύτερη οικονομία.

Διάθεση. Οποιαδήποτε εργασία που δεν συνιστά ανάκτηση, ακόμη και αν έχει ως δευτερογενή συνέπεια την ανάκτηση ουσιών ή ενέργειας (π.χ. υγειονομική ταφή, αποτέφρωση).